Serap Akıncıoğlu - Kuran Ahlakı

MÜMİNLERİN DEĞERLİ BİR REHBERİ: SÜNNET-İ SENİYE

"Size iki şey bırakıyorum ki, onlara tutunduğunuz müddetçe asla dalâlete düşmezsiniz: Allah'ın kitabı ve Peygamberi'nin sünneti." (Kütüb-ü Sitte, Muvatta, Kader 3, (2, 899))

Kuran tüm insanlar için Allah'tan bir müjde, bir rahmet ve bir rehberdir. Allah Kuran ile insanlara doğruyu yanlıştan ayıracak, onları karanlıklardan aydınlığa çıkaracak bir yol göstermiştir. İman edenler Allah'ın rızasını, rahmetini ve cennetini kazanmak için nasıl bir ahlak göstermeleri gerektiğini; nelerden sakınıp nelere dikkat etmeleri gerektiğini; haram ve helalleri; kısaca Allah'ın hoşnut olacağı bir yaşamın nasıl olacağını tüm ayrıntıları ile Kuran'dan öğrenirler.

Bu nedenle iman edenler için Kuran'ı okuyup anlamak ve eksiksiz olarak yaşamlarına geçirmek son derece önemlidir. İman eden her insan için bu önemli bir sorumluluktur ve her mümin bu konuda titizlik gösterir. İman edenler hesap gününde yaşamlarının her anından sorguya çekileceklerini ve Allah'ın rahmetine kavuşabilmeleri için hayatlarının Kuran'a uygun olması gerektiğini bilirler. Müminlerin bu önemli görevi yerine getirebilmeleri için büyük bir kolaylık ve rahmet ise Peygamber Efendimizin sünnetidir.

Peygamberimiz, Allah'ın "Andolsun, sizin için, Allah'ı ve ahiret gününü umanlar ve Allah'ı çokça zikredenler için Allah'ın Resûlü'nde güzel bir örnek vardır" (Ahzap Suresi, 21) ayeti ile ahlakını tüm insanlara örnek gösterdiği mübarek bir insandır. Allah'ın seçtiği ve kendisine Kuran'ı indirdiği Peygamberimiz imanı, takvası, ilmi ve üstün ahlakı ile tüm insanlara örnektir. Sabrı, tevekkülü, cesareti, Allah'a bağlılığı ve yakınlığı, adaleti, müminlere olan merhameti, sevgisi ve şefkati, feraseti ve basireti ile müminlerin kendisine hayranlık duydukları bir ahlaka sahiptir. Derin bir imanın önemli birer alameti olan bu özelliklere sahip olmak, iman eden her insanın gönülden isteyeceği ve bunun için ciddi çaba göstereceği bir şeydir. Bu ahlakı yaşamak Kuran ahlakını yaşamak anlamına gelir. İşte tüm bu nedenlerle Kuran'ı anlamak ve yaşamak isteyenler için Peygamberimizin uygulamaları ve yaşamının her anı -diğer bir deyişle sünneti- çok değerli bir rehberdir.

Allah Kuran'da peygambere itaat etmenin ve onun yoluna uymanın önemini pek çok ayetle bildirmiştir. Bu ayetlerden biri şu şekildedir:

Kim Resûl'e itaat ederse, gerçekte Allah'a itaat etmiş olur. Kim de yüz çevirirse, Biz seni onların üzerine koruyucu göndermedik. (Nisa Suresi, 80)

Görüldüğü gibi Allah'a itaat eden ve teslim olan kişinin en önemli alametlerinden birisi o kişinin peygambere olan itaati ve bağlılığıdır. Çünkü Allah peygamberleri Kendi izni ile insanları doğru yola iletmeleri için göndermiştir. Eğer bir kimse Allah'ın yoluna uymak ve Allah'ın hoşnut olacağı bir insan haline gelmek istiyorsa peygambere itaat etmeli ve tam anlamı ile peygamberin yoluna uymalıdır.
Bir başka ayette ise iman edenlerin peygambere ve verdiği hükme gönülden teslim olmaları ve bu konuda asla şüpheye kapılmamaları gerektiği şu şekilde bildirilmiştir:

Hayır öyle değil; Rabbine andolsun, aralarında çekiştikleri şeylerde seni hakem kılıp sonra senin verdiğin hükme, içlerinde hiç bir sıkıntı duymaksızın, tam bir teslimiyetle teslim olmadıkça, iman etmiş olmazlar. (Nisa suresi, 65)

Peygamberin aldığı kararlar, yaptığı uygulamalar ve verdiği hükümler müminler için çok önemlidir. Bir insanın peygambere olan teslimiyeti ve verdiği hükümleri eksiksiz yerine getirmesi o kişinin imani bir şuurla hareket ettiğinin göstergesidir. Eğer bir insan gönülden peygambere uyuyor ve onun verdiği hükümlerde kalbinde hiçbir şüphe duymuyor ise, bu kişi aslında Allah'ın hükmüne uyduğunun bilincindedir. Peygamberin Allah'ın koruması altında olduğuna iman etmiş, Peygamberin her sözünün ve tavrının Allah'tan olduğunun farkına varmış demektir.

Üstelik Peygamberimizin en önemli vasıflarından birisi de Allah tarafından "kitabı ve hikmeti öğreten" kişi olarak gönderilmiş olmasıdır. Peygamberin insanlara kitabı ve hikmeti açıklamak, onları arındırıp temizlemek için gönderilmiş olduğu ayetlerde şöyle bildirilmiştir:

O, ümmîler içinde, kendilerinden olan ve onlara ayetlerini okuyan, onları arındırıp-temizleyen ve onlara kitap ve hikmeti öğreten bir elçi gönderendir. Oysa onlar, bundan önce gerçekten açıkça bir sapıklık içinde idiler. (Cuma suresi, 2)

Andolsun ki Allah, mü'minlere, içlerinde kendilerinden onlara bir peygamber göndermekle lütufta bulunmuttur. (Ki O) Onlara ayetlerini okuyor, onları arındırıyor ve onlara Kitabı ve hikmeti öğretiyor. Ondan önce ise onlar apaçık bir sapıklık içindeydiler. (Al-i İmran Suresi, 164)

Bu durumda müminlere Kuran'ın hükümlerini açıklayacak, kendi yaşamı ile Kuran ahlakının hayata nasıl geçirileceğine örnek olacak en önemli kişi peygamberdir. Kuran'ı öğrenmek, Allah'ın Kuran'da emrettiği gibi yaşamak, kendisini arındırıp temizlemek isteyen kişinin Peygambere uyması gerektiği açıktır. Ayetlerde de belirtildiği gibi peygamber gelmeden önce insanların uyduğu yol sapkın olan bir yoldur ve bilgisizce ve cahilce yaşayan insanların doğru yola uymak için peygamberi kendilerine rehber edinmeleri şarttır.

Yukarıdaki ayette de buyurulduğu üzere, Allah'ın insanlara kendilerine yanlışı ve doğruyu öğretecek bir peygamber göndermiş olması büyük bir nimet ve lütuftur. Bu nedenle peygamberin sünnetine uyarken ve onun yolundan giderken müminlerin bu nimetin bilinci ve şuuru içinde olmaları gerekir. Bu nimetin farkında olan müminlerin şükürlerini göstermelerinin en önemli yollarından birisi ise Peygamberimizin sünnetine, ahlakına ve yoluna olan bağlılıklarıdır.

Nitekim Peygamberimiz de kendisinin yoluna uyulmasının ne kadar önemli olduğunu, özellikle kendisinden sonra gelecek olan nesillerin bu konuya hassasiyet göstermeleri gerektiğini bir hadisinde şöyle belirtmiştir:

Benden sonra yaşayanlar, pek çok ihtilâf ve herc ü merc görecekler. Size sünnetimi ve doğruya götüren râşid halifelerin yolunu, sünnetini tavsiye ederim. Siz ona sımsıkı sarılın. Dişlerinizle sımsıkı tutunun sünnetime ve râşid halifelerin sünnetine. Sakının; sonradan çıkma işlerden sakının! Çünkü, her sonradan çıkma bid'at, her bid'at da dalâlettir.

Ayrıca unutulmamalıdır ki Peygamberin sünneti ve O'nun iman edenleri çağırdığı yol, inananlara hayat vercek bir yoldur. Allah bir ayetinde şu şekilde buyurmuştur:

Ey iman edenler, size hayat verecek şeylere çağırdığı zaman, Allah'a ve Resulüne icabet edin. Ve bilin ki Allah, kişi ile kalbi arasına girer ve siz gerçekten O'na götürülüp toplancaksınız. (Enfal Suresi, 24)

Salih müminlerin yapması gereken Peygamberin kendilerini hayat verecek bir yola davet ettiğini bilerek, onun yoluna uymaları ve sünnet-i seniyeyi kendilerine önemli bir rehber olarak görmeleridir. Allah'ın rızasını, rahmetini ve cennetini kazanmak isteyen kişi en başından itibaren binasını sağlam bir temel üzerine kurmalıdır. Kendisine Kuran'ı rehber edinmiş ve Peygamberimizin ahlakını örnek almış bir kişi, doğru olan yola uymuş ve sağlam adımlarla bu yolda ilerleyen bir kişidir. Allah Kuran'da binasının temelini baştan sağlam kuran insanlardan şöyle bahsetmektedir:

Binasının temelini, Allah korkusu ve hoşnutluğu üzerine kuran kimse mi hayırlıdır, yoksa binasının temelini göçecek bir yarın kenarına kurup onunla birlikte kendisi de cehennem ateşi içine yuvarlanan kimse mi? Allah, zulmeden bir topluluğa hidayet vermez. (Tevbe suresi, 109)

Allah korkusu ile hareket eden ve Allah'ın hoşnutluğunu kazanmak için çaba harcayan kimse Peygamberimizin sadık bir takipçisi olur, ahlaken ve imanen Peygamberimize benzemeye çalışır. Peygamberimize benzemek, her an ve her durumda onun izinden gitmek, adımlarını takip etmek, onun ahlakı ile ahlaklanmak ise ancak Kuran'a tabi olmakla ve onun sünnetine gerekli titizliği gösterip sünnetten ayrılmamakla mümkündür.